Uitgangspunt dat niets doen geen optie is, onderschrijven
wij. Op deze manier doormodderen kan inderdaad niet. Maar er is een verschil
tussen niets doen en niet meer investeren in medewerkers.
Het college laat scenario 1 afvallen en gebruikt daarvoor redelijk harde bewoordingen als het gaat om het ambtenarenapparaat zoals dit thans hier werkzaam is. Ik moet bekennen dat hier geen vertrouwen uit spreekt. Een boventalligheid van 1/5 deel van de ambtenaren is de voorbode.
Vervolgens doet het college er al het mogelijke aan om toch maar scenario 2 als beste optie naar voren te laten komen. En gaat daarin nog een stap verder dan de voorbeelden in den lande. Ook de gemeentesecretaris en griffier moeten over naar Haarlem. En dat is een rare optie, zeker omdat hier mogelijk een loyaliteitsprobleem op termijn mee gecreëerd kan worden. Een secretaris benoemd door het college van Zandvoort, in dienst van de gemeente Haarlem, functioneel geplaatst onder de gemeentesecretaris van Haarlem en gedetacheerd bij de gemeente Zandvoort. Maar niet alleen de gemeentesecretaris, ook de griffier. De griffier benoemd door de gemeenteraad van Zandvoort, in dienst van de gemeente Haarlem, functioneel geplaatst onder de griffie van Haarlem, waardoor de feitelijke leidinggevende van de griffie de gemeenteraad van Haarlem is geworden. Indien al besloten wordt dit te doen, lijkt een extern advies op zijn plaats.
Dan inhoudelijk. Het stuk is erop geschreven om scenario 2Z als beste optie uit de hoge hoed tevoorschijn te toveren. Daarbij gaat dus het complete ambtelijke apparaat over naar Haarlem. Dan rijst de vraag wat het beeld is van die organisatie. Waarschijnlijk alles wat Zandvoort niet is of heeft. In Haarlem zal men wel integraal werken, denkt men van “buiten naar binnen”, werkt het opdrachtgeverschap binnen de organisatie, is er sturing op de organisatie, is men jong, heeft men het nieuwe werken en de staat van ICT-systemen is goed. Allemaal redenen om over te willen gaan naar Haarlem. Zal alleen jammer worden van 1/5 deel van het Zandvoorts ambtenarenapparaat, want die zullen ook in Haarlem niet mee kunnen komen. Want als we namelijk die zaken op orde zouden brengen in Zandvoort, zouden we boventalligheid creëren, weet u nog…
Daarbij is de VVD het nog steeds eens met de ambitie van dit college, nogmaals uitgesproken in de begroting van 2016. Daarin zegt het college: om zelfstandigheid te kunnen waarborgen dient samenwerking met andere gemeenten vanuit het oogpunt van schaalvoordelen, kennisdeling en efficiency (bijvoorbeeld Haarlem), verder te worden onderzocht en gestalte te worden gegeven. Wij vinden dat een complete ambtelijke fusie met één partner tot niets anders kan leiden dan tot uiteindelijk een complete bestuurlijke fusie. Want wat is de legitimiteit om op deze manier zelfstandig te blijven. Helemaal als we dit afzetten tegen het bestuurskrachtonderzoek van 2008. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat Zandvoort, even kort door de bocht, zelfstandig kon blijven.
Opvallend detail is dat indertijd ook in de gemeente Zijpe een dergelijk bestuurskracht onderzoek heeft plaatsgevonden in de gemeente Zijpe. Daarbij is bestuurskracht gedefinieerd als: een bestuurskrachtige gemeente is in staat om haar maatschappelijke opgaven adequaat te vervullen, nu en in de toekomst. Eindconclusie bij Zijpe is dat de gemeente onvoldoende in staat is om zowel haar uitvoerende en/of lokale taken als haar strategische en/of bovenlokale taken op zowel de korte als de lange termijn naar behoren te vervullen.
Op basis van deze eindconclusie komt Berenschot tot de volgende aanbevelingen:
- Overstijg de lokale belangen van de kernen en stel de strategische bovenlokale opgaven centraal. \
- Zorg er voor dat Zijpe een gelijkwaardige bestuurlijke partner in de regio is.
- Zet, vooruitlopend op een herindeling. in op versterking van de ambtelijke samenwerking met Harenkarspel en Schagen.
- Werk. vooruitlopend op een herindeling, het kernenbeleid verder uit in samenwerking met Harenkarspel.
Om een lang verhaal kort te maken: Zijpe is 21 november 2012 opgegaan in de gemeente Schagen.
Waarom hier zo uitgebreid op in gaan? Omdat het vergelijk met Zandvoort snel gemaakt is. Opvallend hierbij is dat de gemeente Zijpe dit indertijd ook gezegd heeft. In haar reactienota op het bestuurskrachtonderzoek wordt een paragraaf aan Zandvoort gewijd. Daarin staat:
“Alvorens tot een slotconclusie te komen, nog een korte verwijzing naar een door Berenschot
in 2008 verricht bestuurskrachtonderzoek voor de gemeente Zandvoort (16.500 inwoners). Hier komen de onderzoekers op basis van dezelfde onderzoeksmethodiek zoals die voor Zijpe is toegepast tot de conclusie dat Zandvoort voldoende bestuurskrachtig moet worden geacht voor de komende 20 jaar. Als deze conclusie gebaseerd zou zijn op een duidelijk andere situatie voor wat betreft bestuur, organisatie, partners en gemeenschap dan in Zijpe het geval is, dan kan die vanuit dat perspectief gerechtvaardigd worden. Het rapport lezende echter kan die conclusie op geen enkele wijze worden getrokken. Opvallend is, dat de regionale component, welke in het bestuurskrachtonderzoek in Zijpe een prominente rol speelt, in het Zandvoortse rapport nauwelijks aandacht krijgt.”
Het College wil nu wederom een bestuurskrachtonderzoek uitvoeren voordat het College, en niet de raad, besluit om een complete ambtelijke fusie aan te gaan met Haarlem. En dat is raar. Je doet een onderzoek, en besluit vervolgens om een kant op te gaan. Naar aanleiding van de resultaten uit het onderzoek. Maar in dit geval niet. Andersom, zou GBZ zeggen. Wij gaan eerst zeggen welke kant we op willen, en gaan vervolgens een onderzoek laten uitvoeren. Wat moet dat onderzoek toevoegen? Kan het onderzoek nog iets toevoegen? Want stel dat er uitkomt dat het, net als bij Zijpe, beter is om vooruit te lopen op een herindeling. Of dat het beter is om risico’s te spreiden en samenwerking te zoeken met strategische partners op diverse terreinen? Wat dan? Zien we dan af van de ambtelijke fusie met Haarlem? Gaan we dan wel voor een mogelijk en door de VVD gewenst scenario 4: risicospreiding in de samenwerking teneinde de kans op zelfstandigheid te vergroten? Of blijven we gewoon doorgaan met scenario 2Z?
Het door het College gewenste bestuurskrachtonderzoek zou de richting moeten zijn voor de koers die Zandvoort volgt. Een onderzoek dat geheel onafhankelijk wordt ingestoken, waarbij opdrachtformulering en begeleiding zou moeten gebeuren door een compleet onafhankelijke commissie, zonder bemoeienis van college en raad. Zo niet, kan je het onderzoek net zo goed achterwege laten. Zonde van het geld. En dan zou het College gewoon, om het even plastisch uit te drukken, ballen moeten tonen en een keuze moeten maken. Want de bedrijfsvoering is tenslotte aan het College en niet aan de raad. Dan moet het College bestuurskracht tonen en gewoon besluiten om samen te gaan werken met Haarlem.
Resumerend: de VVD is voor samenwerking, maar wel met meerdere partners. Waarbij de keuze voor de partner afhankelijk wordt gesteld van noodzaak, het onderwerp en de samenwerking een meerwaarde voor beide partijen op kan leveren. Door spreiding van de samenwerking en dus spreiding van het risico is de VVD ervan overtuigd dat de zelfstandigheid van Zandvoort op termijn geborgd kan worden. Met het voorstel van het college kan dit, naar de mening van de VVD, niet.